Systemisch coach & Opstellingen

Een (familie)opstelling, ook wel systemisch werk genoemd, is een helder middel om onbewuste, belemmerende en vaak onzichtbare patronen aan het licht te brengen en ook daadwerkelijk ruimte voor verandering te creëren.

Wat is een familieopstelling? Hoe werkt het en wat is het effect?

Een familieopstelling laat ons snel en zonder veel woorden zien wat de onbewuste oorzaak is achter ons gedrag. Opstellingen helpen om de tot nu toe verborgen verbanden te zien met het grotere geheel waar we onderdeel van zijn. Pas als de verstrikkingen zichtbaar zijn, kunnen we nieuwe mogelijkheden vinden om ons op liefdevolle wijze los te maken van hardnekkige patronen.

Het gaat erom dat je de rollen weer herstelt en je eigen plek weer inneemt. Mensen die namelijk niet op de juiste plek staan, krijgen bijvoorbeeld te maken met…

  • Structureel gedoe in je leven.
  • Relaties die niet lekker lopen.
  • Steeds mot krijgen met je leidinggevende.
  • Te veel verantwoordelijkheid op je schouders nemen.
  • Je te snel schuldig voelen.

Veel van onze patronen, overtuigingen en gedrag vinden hun oorsprong in de familie waarin we zijn opgegroeid. Vanuit een onbewuste loyaliteit nemen we niet alleen bekrachtigende, maar ook beperkende patronen mee. Als volwassene functioneren we onbewust nog vaak volgens deze blauwdruk. Als je jouw plek in het familiesysteem herstelt, zullen dat soort patronen zich ook gaan oplossen.

Opstellingen helpen vooral met vragen die je al langer bezighouden, waar je misschien al van alles aan hebt proberen te doen, maar waar je op de één of andere manier niet heel veel verder mee komt.

Een paar voorbeelden:

  • Ik voel me altijd zo verantwoordelijk, hoe kan ik hier mee om leren gaan?
  • Hoe vind ik meer rust in mezelf?
  • Hoe komt het dat ik steeds tegen dezelfde problemen aanloop?
  • De ruzies met mijn partner verlopen volgens een vast patroon en het lukt me niet om dit te veranderen.
  • Ik sta op een kruispunt in mijn loopbaan, maar ik weet even niet waarheen ik moet gaan.

Een levende foto

Een opstelling kun je zien als een levende foto. Het is een ruimtelijke uitbeelding van een systeem (een familie, team of organisatie) waar je deel van uit maakt of bij betrokken bent. Het bijzondere aan opstellingen is dat dit een energetisch krachtenveld openbaart, dat zichtbaar wordt met behulp van opgestelde mensen, poppetjes of andere elementen. Een opstelling geeft vrijwel altijd verbluffend weer hoe de werkelijke verhoudingen en onderliggende patronen in het betreffende systeem zijn.

Individuele opstelling

Je kunt opstellen met echte mensen, representanten (dit zijn apart georganiseerde dagen).

Maar het meest stel ik 1 op 1 op, individuele opstelling of stel ik tijdens coachsessie vaak problemen op of andere dingen die voorbij komen. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het opstellen. Ik gebruik hiervoor ankers, placemats of poppetjes en ander materiaal.

Als begeleider begin ik met het coaching gesprek en zal ik een aantal vragen stellen. Het  is niet nodig om het thema precies te kunnen verwoorden. De focus ligt niet zozeer op je individuele beleving van de relatie met anderen. Dat is weliswaar belangrijk in jouw leven, maar heeft geen invloed op wat wordt verstaan onder de systemische werking.

Wat systemisch wel van invloed is, zijn feitelijke gebeurtenissen als vroeg gestorven ouders of kinderen, emigratie, verstoten familieleden, geheimen of taboes, ongelukken of misdaad. Ernstige gebeurtenissen beïnvloeden familieleden en latere generaties.

 

Georganiseerde Familieopstellingen.

Naast de individuele opstellingen, dus de 1 op 1, organiseer ik samen met nog twee mede KIBA coaches familie opstellingsdagen of dagdelen.

Gezinsopstelling:  Heb jij een probleem in het gezin van herkomst of zie je een probleem in de mannen lijn of vrouwenlijn? Dan kun je dit opstellen. Hiervoor maak ik met jou en je gezin een afspraak.

Wij organiseren ook opstellingsdagen met 8 tot 10 personen om families op te stellen.  Deze vind dan plaats met drie begeleiders en meerdere representanten. Een opstelling kan 15 minuten duren maar ook ruimt 1 of 2 uur. Je schrijft je in voor de hele dag/dagdeel.

Je kunt dus als twee manieren deelnemen:

Als representant. Je krijgt hierbij de gelegenheid om -als je dat wilt- mee te doen in een of meer opstellingen als representant. Je zult merken dat je automatisch ‘mee resoneert’ met de energie van de opstellingen. Ook als je de eerste keer alleen wilt kijken is dat prima. Je kunt zo even wennen aan ons als opstellers, aan de ruimte, aan de groep en wat een opstelling is en met je doet. Maar je wordt meestal niet voor niets gevraagd om een rol in te nemen.

Als vraagsteller. We werken dan samen jouw vraag/thema uit in je eigen opstelling. Het resultaat van een opstelling is altijd een verheldering van thema’s die er bij jou spelen. Balans, inzicht, kracht, energie, rust zijn woorden die hierbij horen.

Hoe begint een opstelling:

Een opstelling begint als iemand een van te voren doorvoelde vraag inbrengt die op de een of andere manier verbonden is met patronen uit de familie van herkomst. De begeleider neemt een kort interview af om wat meer informatie over de situatie te krijgen. Vervolgens doet de begeleider een voorstel voor de op te stellen representanten. Representanten staan over het algemeen voor personen, maar ze kunnen ook staan voor een thema, een land, een verlangen…

De vraagsteller kiest personen uit de aanwezigen die gaan representeren en stelt hen op in de ruimte. Vanuit deze weergave van het innerlijk beeld van de vraagsteller gaat de begeleider aan het werk met deze opstelling. De houding van de begeleider is daarbij respectvol: er is tijd om waar te nemen welke informatie zichtbaar wordt en de opstelling kan zich hierin als het ware ontvouwen. Het wordt zichtbaar hoe -volgens het innerlijk beeld van de vraagsteller- de relaties zijn, bijvoorbeeld op basis van de onderlinge afstanden, kijkrichtingen (is er oogcontact?), en de lichaamshoudingen. Daarnaast geeft een opstelling een beeld als geheel; is er evenwicht, verbinding, ruimte. Zichtbaar wordt wie er (niet) bij hoort, wie er belast is, wie er ontbreekt…

Aan de representanten wordt gevraagd om informatie over hun ervaring, wat beleven ze (fysiek, emotioneel en relationeel) op de plek waar ze staan. Naarmate de opstelling zich ontvouwt nemen ze wellicht andere posities in en indien aan de orde, wordt representanten gevraagd om helende (‘verhelderende’) zinnen uit te spreken. Op deze manier worden onderliggende dynamieken binnen het systeem zichtbaar en ontstaat ruimte voor verandering.

Familieopstellingen zijn een krachtig middel om onverwerkte vraagstukken uit de familiesfeer te helen en hebben een lange termijn uitwerking. Als je je eigen plek in het geheel kunt innemen ontstaat er ruimte voor je eigen autonomie en tegelijkertijd ruimte om je te verbinden vanuit vrijheid. Doordat er een passende ordening in het systeem ontstaat kan de liefde weer stromen.

Hoe ziet een familieopstelling er  dan uit?

Je maakt een opstelling van de mensen om je heen, en je zet jezelf in het midden. Om jou heen zet je degenen die dichtbij je staan in het leven: je broer, je moeder, je beste vriend(in) en anderen met wie jij een bepaalde band hebt. Je kunt deze mensen vragen stellen om jouw gevoelens te onderzoeken, knopen te vinden of onverwachte spanningen bloot te leggen. Ook onuitgesproken verwachtingen en verdrongen pijn komen naar boven.

Als begeleider geef ik je  eenvoudige instructies en stelt de deelnemers vragen. Hierdoor wordt duidelijk hoe iedereen met elkaar verbonden is en worden verwachtingen en gevoelens hardop uitgesproken. Je ziet mogelijkheden, voelt hoe dingen anders kunnen en je leert jezelf beter en dieper kennen.

In een opstelling wordt gewerkt met representanten. Zij vertegenwoordigen iets of iemand uit het systeem. Ze kunnen jou en je familieleden representeren, maar ook abstracte elementen als het leven, het geloof, het lot of het geboorteland.

De vraagsteller legt beide handen op de schouders van de representant en brengt deze volgens zijn of haar gevoel naar de juiste plaats. Tijdens het opstellen voelt de cliënt zijn of haar eigen innerlijke beweging en volgt deze tot de plek voor de betreffende representant juist aanvoelt. Zo doet hij of zij dat met alle representanten, totdat ze allemaal hun plaats hebben gekregen in de ruimte, in een bepaalde positie ten opzichte van elkaar. Dit innerlijke beeld van de cliënt is de start van de opstelling. Vanaf dat moment gaat de cliënt zitten en kijkt naar wat er in de opstelling zichtbaar wordt.

Het bijzondere is dat de representanten  toegang blijken te krijgen tot de gevoelens van degene die ze representeren.  De informatie komt van hun plek in de opstelling. Dit fenomeen laat zich niet verklaren. Bert Hellinger, de grondlegger van de methodiek, spreekt hier van ‘het wetende veld’.

De representanten letten, terwijl ze opgesteld worden, op veranderingen in hun lichamelijke gewaarwordingen en gevoelens. Bijvoorbeeld dat hun hart sneller klopt, dat ze naar de grond willen kijken, zich plotseling zwaar of juist heel licht voelen, woedend of verdrietig worden. Ook is het behulpzaam als ze letten op de beelden en de woorden die van binnenuit opkomen.

De opstelling komt tot ‘leven’ doordat de representanten informatie geven over hun gevoelens en over de eventuele neiging om te bewegen. Hierdoor wordt de onderliggende dynamiek in het systeem zichtbaar. Door herkenning van de dynamiek is verandering mogelijk. De representanten nemen verschillende plekken in en hun reactie geeft weer of de beweging leidt tot meer ontspanning. Op deze manier ontvouwt zich een nieuw beeld waar eenieder zijn of haar juiste plek binnen het systeem (her)vindt. Wanneer een juiste plek voor alle leden uit het systeem is gevonden, kan de cliënt (wanneer hij of zij daar klaar voor is) zelf in de opstelling gaan staan, zijn/haar eigen plek binnen het systeem innemen en ervaren.

Wat zich in het familiesysteem afspeelt kan niet worden bedacht. De beweging komt vanuit het systeem zelf.

Een familieopstelling: inzicht en heling

We weten vaak niet dat we verbonden zijn met een dynamiek van een systeem, tót we ons er bewust van worden door de beelden van een opstelling. Het kan zijn dat mensen, na lang werken aan zichzelf of na jarenlange therapie, erachter komen dat de oorzaak van een patroon niet bij henzelf ligt, maar de oorsprong vindt in de familiegeschiedenis.

Het is van belang om je te realiseren dat je de geschiedenis niet kunt veranderen. Wat je wel kunt veranderen is hoe je ermee omgaat. Jouw onderbewuste heeft alle informatie opgeslagen en jij bent degene die daar toegang tot hebt. Een opstelling laat je buiten jezelf zien wat je van binnen doet en verandert het enige dat je kunt veranderen: je perceptie op wat is geweest.

Deelname aan een opstelling vraagt het besef dat alleen jij jezelf kunt helen en de bereidheid en moed om op een dieper niveau naar jezelf te kijken. Een opstelling is een uitnodiging om in te sluiten wat er is, precies zoals het is.

Opstellingen worden als helend en bevrijdend ervaren. Na een opstelling ga je naar huis met een nieuwe perceptie en minder projectie op anderen. Een transformatie op het diepste niveau van je bewustzijn geeft een krachtige impuls voor een fundamentele verandering in je leven.

Het effect van een opstelling

Een familieopstelling bewerkstelligt dat het systeem opnieuw wordt ‘geordend’, zodat iedereen energetisch de juiste plek weer kan innemen en er weer balans komt in het systeem. Hierdoor kan de levensenergie weer stromen.

Na een opstelling komt er een proces op gang. Het kan zijn dat je los kunt laten wat is geweest is. Het kan ook zijn dat dit proces wat meer tijd nodig heeft. Een opstelling is een moment van heroriëntatie en verzoening. Het geeft een impuls om een nieuwe plek in te nemen en je anders te gaan verhouden, waardoor er een beweging naar de toekomst mogelijk is.

Deze video visualiseert hoe een familieopstelling werkt. Je ziet hoe iedereen waarmee je in contact staat een rol heeft en wat diegene voor jou betekent. Dit helpt jou om jezelf en jouw omgeving beter te begrijpen.

Open chat
1
Kan ik je ergens mee helpen?
Hallo!
Kan ik je ergens mee helpen? Stuur me een appje!